Neem het perspectief van de ander als uitgangspunt voor je handelen

Neem het perspectief van de ander als uitgangspunt voor je handelen

Veel merkorganisaties lopen onnodig aan tegen druk van interne en externe stakeholders omdat in de organisatie bij besluiten vooral wordt nagedacht en geredeneerd vanuit het eigen perspectief. Het meewegen van de belangen, verwachtingen en waarden en normen van de omgeving gebeurt nog altijd onvoldoende. Dat is doodzonde, want daardoor lopen organisaties en hun merken regelmatig onnodig reputatieschade op. De omgeving verwacht integer handelen. Dit impliceert dat je de verschillende stakeholderperspectieven zo goed mogelijk meeweegt en balanceert om daarmee tot zorgvuldig beredeneerde besluiten te komen. Kortom dat je integer handelt. Integriteit is een baken voor merkleiderschap geworden en cruciaal voor het verkrijgen en behoud van een sterke reputatie en het vertrouwen van de omgeving. Mensen willen zich namelijk verbinden aan merken en organisaties die betekenisvol zijn, moreel correct handelen en dezelfde waarden en normen hanteren als die zijzelf voorstaan.

Eigen toetsingskader schiet tekort

Merkorganisaties staan regelmatig voor lastige keuzes en beslissingen om het goede te doen. De druk om financieel te presteren in dit neoliberale tijdperk is groot en de maatschappelijke uitdagingen zijn complex. Onethisch gedrag, dat ingaat tegen de maatschappelijke normen, is soms het effect van blind zijn voor de belangen en verwachtingen van de omgeving, de eigen gedragscode of de geldende wet- en regelgeving. Voorbeelden van niet-integer gedrag zien we dagelijks om ons heen. Denk maar aan witwaspraktijken, belangenverstrengeling, interne of externe fraude, ontwijking van fiscale wetgeving, verzwijgen van crises of ongewenst gedrag zoals seksuele intimidatie en #metoo.

Het toetsingskader dat organisaties zelf tot hun beschikking hebben, zoals de missie en visie, de waarden en normen, de bedrijfs- en sectorcode, is lang niet altijd toereikend om een besluit te rechtvaardigen en uit te leggen aan de stakeholders. De tijd van ‘gelijk hebben is gelijk krijgen’ is bovendien al lang voorbij en incidenten worden breed uitgemeten en vergroot. Acteer je niet vanuit de verwachtingen en de ethische moraal dan voert de omgeving de druk snel op. Zij heeft de macht en – met social media – de middelen om dat te doen en is daarmee jury, rechter en beul geworden.

Alle besluiten hebben ethische component

Ieder besluit dat in een organisatie wordt genomen heeft een ethische component. Er wordt namelijk altijd een belang van een stakeholder geraakt of geschaad. Om die reden kun je business en ethiek ook niet los zien van elkaar. Het is zaak ethiek te beschouwen als een geïntegreerd en onlosmakelijk onderdeel van de organisatie. Het is belangrijk je daarom bij het nemen van beslissingen steeds af te vragen of je integer handelt. Bijvoorbeeld door jezelf de vraag te stellen van welke stakeholders je de belangen schaadt of welke relaties je onder druk zet met je besluit. Maar ook of je handelt tegen waarden en normen van de eigen organisatie en die van de interne en externe stakeholders.

Veel bestuurders stellen integriteit nog steeds gelijk aan reputatie of aan het creëren van financiële marktwaarde. Dat is in beide gevallen onterecht. Integer leiderschap moet altijd gestoeld zijn op respect en begrip voor de omgeving. Reputatie kan hooguit een afgeleid effect zijn, maar nooit het doel op zich. Het gaat er om dat je het juiste doet als niemand kijkt. Dus ook wanneer je niet die enorme druk vanuit de stakeholders voelt. Vergeet vooral niet dat het juiste doen voldoening geeft. Het is leuk om goed te doen.

Frank Peters

Virtus Communications en partner Iris Academy